ชื่อวิทยาศาสตร์
: Clinacanthus nutans (Burm.f)
Lindau.
ชื่อสามัญ
: -
วงศ์
: ACANTHACEAE
ชื่ออื่น
: ผักมันไก่ ผักลิ้นเขียด (เชียงใหม่)
พญาปล้องดำ (ลำปาง) พญาปล้องทอง (ภาคกลาง) ลิ้นมังกร โพะโซ่จาง (กะเหรี่ยง)
เสลดพังพอนตัวเมีย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
: เป็นไม้พุ่มเลื้อย ลำต้นและกิ่งก้านสีเขียว ใบเป็นใบเลี้ยงเดี่ยวออกตรงข้ามกัน
รูปรีแคบขอบขนาน กลีบดอกสีแดงส้ม โคนกลีบดอกติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 2 ส่วน ขึ้นตามป่า หรือปลูกกันตามบ้าน
ขยายพันธุ์โดยวิธีปักชำ เสลดพังพอนมีชื่อพ้องกัน คือ เสลดพังพอนตัวผู้
และเสลดพังพอนตัวเมีย แต่ต่างกันที่เสลดพังพอนตัวผู้มีหนาม
สรรพคุณอ่อนกว่าเสลดพังพอนตัวเมีย เพื่อไม่ให้สับสนจึงเรียกเสลดพังพอนตัวเมียว่า
พญายอ และตำรายาไทยนิยมนำมาทำยา
ส่วนที่ใช้
: ส่วนทั้ง 5 ใบสด
ราก
สรรพคุณ
:
ส่วนทั้ง
5 - ใช้ถอนพิษ โดยเฉพาะพิษแมลงสัตว์กัดต่อย ตะขาบ แมลงป่อง
รักษาอาการอักเสบ งูสวัด ลมพิษ แผลน้ำร้อนลวก
ใบ
- นำมาสกัดทำทิงเจอร์และกรีเซอรีน ใช้รักษาแผลผิวหนังชนิดเริ่ม Herpes และรักษาแผลร้อนในในปาก Apthous ตับพิษร้อน แก้แผลน้ำร้อนลวก
ราก - ปรุงเป็นยาขับปัสสาวะ ขับประจำเดือน
แก้ปวดเมื่อยบั้นเอว
วิธีและปริมาณที่ใช้
:
รักษาอาการอักเสบ ถอนพิษ รักษาแผลร้อนในในปาก
เริม งูสวัด
สารเคมี
:
ราก พบ Betulin, Lupeol, β-sitosterol
ใบ พบ Flavonoids
http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_20_6.htm